انواع انسولین و روش های تزریق انسولین

انسولین و دیابت

انواع انسولین – انسولین نوعی پروتئین است. آن را نمی توان به صورت خوراکی تجویز کرد زیرا آنزیمهای گوارشی درون روده به آن حمله  تجزیه اش می کنند. پژوهشگران درصدد یافتن راهی برای حفاظت از انسولین در برابر آنزیمهای گوارشی اند و گمان می کنند با قرار دادن آن در پوششی از مواد مقاوم در برابر آنزیمهای گوارشی قادر به این کار خواهند بود.
بتازگی انسولین را به صورت افشانه های بینی ساخته اند. هرچند، هیچ یک از این نوع انسولین ها هنوز در بازار یافت نمی شوند و مشکلات بسیاری بر سر راه آنها وجود دارد که باید برطرف شوند. نوعی از انسولین که عموماً در دسترس قرار دارد، انسولین تزریقی است.

شاید شما هم از زمان کودکی یا نوجوانی انواع انسولین مصرف کرده اید. یعنی، به کمبود انسولین دچار هستید. لوزالمعدۀ شما از سالها پیش دیگر انسولین نمی سازد. اما، برخی افراد هم هستند که پس از نگرفتن نتیجه از پرهیز غذایی و مصرف داروهای کاهندۀ قند خون، به درمان با انسولین روی آورده اند.
ناراحتی شما ممکن است با مشکل مقاومت در برابر انسولین شروع و بتدریج به کمبود انسولین تبدیل شده باشد، و برخی از خوانندگان این کتاب بعد از سی سالگی به علت ابتلا به دیابت از نوع کمبود انسولین به پزشک مراجعه کرده اند.

راههای متفاوتی که باعث شده اند افراد به درمان با انسولین روی آورند، بر نگرش آنها تأثیر می گذارد. اگر از ابتدا قادر نبودید چیزی را جایگزین انسولین کنید، پذیرش انسولین برایتان راحت تر بود اما شما که دیابت را زمانی با خوردن قرص قند خون کنترل می کردید، پذیرش تزریق انسولین را دشوار می یابید. از سوی دیگر، چنانچه گلوکز خون با پرهیز غذایی و قرص کنترل نشود
حالتان را بد می کند (چه نسبت به آن آگاه باشید یا نباشید) و درمان با انسولین از لحاظ جسمانی بهبود چشمگیری در شما ایجاد می کند. هرگز سعی نکنید بالا بودن قند خون را صرفاً با قرص کنترل کنید، فقط به این دلیل که از تزریق انسولین گریزانید. تزریق ا نسولین دردناکتر از نیش زدن پشه نیست و اگر بچه های چهار ساله می توانند به خود انسولین تزریق کنند، شما هم می توانید.

در هر وضعیتی که باشید، مهمترین چیزی که باید بپذیرید این است که گلوکز خونتان در حال حاضر فقط با تزریق انسولین کنترل پذیر است.

انواع انسولین

انسولین بدن انسان ساختار شیمیایی بی نظیری دارد. این مادۀ شیمیایی را تمام انسانها در بدن خود می سازند، مگر آنکه به بیماری دیابت مبتلا باشند.

هرچند، در طول پنجاه سال درمان با انسولین، افراد مبتلا به دیابت می بایست با انسولینی می ساختند که از لوزالمعدۀ  خوک یا گاو تهیه می شد. بعدها، امکان ساخت انسولین انسانی با ایجاد تغییرات ژنتیکی در باکتریها یا مخمرها و همچنین ایجاد تغییرات شیمیایی در انسولین خوک، فراهم آمد.

امروزه، بیشتر مردم انسولین انسانی مصرف می کنند. با همۀ اینها، هنوز هم کسانی انسولین خوک و گاو تزریق می کنند. عده ای که انسولین گ او تزریق می کنند به انسولین بیشتری نیاز دارند تا بر پاد تنهایی غلبه کنند که سیستم ایمنی بدنشان برای رویارویی با «انسولین بیگانه» ساخته است.
انسولین خوک نیز موجب ساخته شدن پادتن در بدن می شود، هرچند که معمولاً مقدار آن کمتر است. برخی افراد که انسولین انسانی را جایگزین انسولین حیوانی می کنند، متوجه می شوند که هیپوگلیسمی کمتر در آنها رخ می دهد. مطالعات دقیق علمی نشان داده است که هرگاه مصرف کنندگان از نوع انسولین بی خبر باشند، نشانه ها و علائم هیپوگلیسمی در افرادی که انسولین حیوانی یا انسانی مصرف می کنند یکسان است.
اما، کسی که باید انسولین دریافت کند، باید با انسولینی تحت درمان باشد که بهتر به او می سازد.
اگر انسولین حیوانی مصرف می کنید، سالهای سال همچنان باید آن را مصرف کنید و با انسولین خود و نحوۀ سازش آن با بدنتان آشنا باشید.
معمولاً نیازی به تغییر دادن انسولین حیوانی به انسولین انسانی نیست، مگر آنکه خودتان مایل باشید. هرچند باید به یاد داشته باشید که گذر زمان ممکن است واکنشتان را نسبت به انسولین مصرفی تغییر دهد؛ از جمله ممکن است نشانه های هشدار هیپوگلیسمی را در شما کاهش دهد.

انسولین سریع اثر

انسولین خالص مایعی زلال و بی رنگ است. این همان مایعی است که بدن قبل ا ابتلا به دیابت می ساخت. اگر این مایع به درون ورید تزریق شود، ظرف چند دقیقه گلوکز خون را کم می کند. اگر این مایع به زیر پوست تزریق شود (تزریق زیرجلدی)، بعد از نیم ساعت اثر می کند و اثرش هم تا هشت ساعت باقی می ماند.
این نوع انسولین زلال را انسولین قابل حل یا انسولین معمولی می گویند و نوع تند اثر انسولین است. برخی از نمونه های انسولین تنداثر عبارت اند از: آکتراپید[1]، ولوسولین[2]، هیومولین اس[3].

بیشتر مردم به هنگام صبحانه به انسولین تنداثر نیاز دارند و برخی نیز مایل اند قبل از هر غذا آن را مصرف کنند. انسولین بر گلوکز  جذب شده از غذا فائق می آید.

انسولین آهسته اثر

انسولین های کُنداثر حاوی پروتامین و یا روی اند تا جذب آن را کُند و مدت زمانِ تأثیرش را طولانی کنند. انسولین های آمورفوس (سمیلنت)[4] یا کریستالین (اولترالنت)[5] نیز یافت می شوند.
به دلیل افزودن مواد شیمیایی دیگر یا تغییر دادن ساختار انسولین های کنداثر، جملگی کدرند. برخی انسولین های میان اثر تا کُنداثر عبارت اند از: سمیتارد[6]، NPH[7]، هومولین I[8]، انسولاتارد[9]، مونوتارد[10]، لنتارد[11]، هومولین روی[12]، کُنداثرترین انسولین ها عبارت اند از: اولتراتارد[13]، انسولین پروتامین روی[14] و هیپورین لنت[15].

انواع انسولین هایی که بسیار کُنداثرند، نوعی عمل زمینه ای برای «تأمین مواد مصرفی» بین غذاها فراهم می کنند.
وقتی انسولین میان اثر پیش از صبحانه مصرف شود، ممکن است از اوج گرفتن مقدار گلوکز در وقت ناهار بکاهد. برخی افراد قبل از هر وعده غذا انسولین تُنداثر و شب قبل از رفتن به رختخواب انسولین کُنداثر یا میان اثر مصرف می کنند.

مخلوط انواع انسولین

اگر بخواهید، می توانید انسولین های تنداثر و کنداثر را در هنگامی که ضرورت ایجاب می کند، به صورت جداگانه مصرف کنید. اما بهتر است که این دو را با هم در یک سرنگ مخلوط و یکبار در روز تزریق کنید.
تزریق دو بار انسولین در روز معمولاً کافی است. با همۀ اینها، توجه کنید که مخلوط انسولین های میان اثر و تنداثر نسبتاً با ثبات است اما مخلوط انسولین های

 

مخلوط کردن انسولین های تند و کند اثر در داخل سرنگ

الف) شیشۀ حاوی انسولین را به آرامی رو به پایین بچرخانید.	و) هوای داخل سرنگ را به درون شیشه شفاف انسولین تزریق کنید.
ب) داخل سرنگ را پر از هوا کنید.	ز) از فقدان حباب هوا در داخل سرنگ مطمئن شوید ومقدار مشخص انسولین شفاف را به درون سرنگ بکشید.
ج) هوای داخل سرنگ را به درون شیشه کدر انسولین تزریق کنید.	ح) مقدار مشخص انسولین کدر را نیز به درون سرنگ بکشید.
د) شیشه حاوی انسولین کدر را زمین بگذارید.	ط) حال مخلوط آمادۀ تزریق است.
هـ) داخل سرنگ را پر از هوا کنید.

 

 

کنداثر و تنداثر ممکن است بی ثبات باشد. بهتر است که تمام انسولین هایی را که در خانه با هم آمیخته اید، ظرف پانزده دقیقه پس از مخلوط شدن تزریق کنید.
بعضی مخلوطهای انسولین با نسبت های ثابت به صورت آماده یافت می شوند که عبارتند از:

Mixtard Humulin M1 Humulin M2 Humulin M3 Humulin M4 Humulin M5

,(50:50 Initard  و متوسط اثر: تنداثر 30:70) ,(10:90) ,(20:80) ,(30:70) ,(40:60) ,(50:50)

انسولین های Humulin به صورت مغزی داخل قلم موجود است. انسولین های Penmix به صورت مغزی یا قلم های از پیش آماده موجود است: (50:50 , 40:60, 30:70, 10:90,20:80 Penmix )
اگر مقدار غذای مصرفی و فعالیت روزانۀ شما متعادل باشد، این نوع مخلوطهای آمادۀ انسولین برایتان سودمند است. مخلوطهایی با نسبتهای ثابت ممکن است برای سالمندان مناسب باشد. اما برای کسانی که زندگی بسیار متنوعی دارند مناسب نیست، چون تغییر ناپذیرند.

مطمئن شوید که انواع انسولین مصرفی خود را خوب می شناسید.

چگونگی مصرف عملی انسولین شیشه حاوی انسولین

انسولین را اغلب کارخانه ها در شیشه هایی با درهای لاستیکی مهر و موم شده به بازار عرضه می کنند. قبل از مصرف، سطح لاستیکی در شیشه را تمیز کنید. بعضی انواع انسولین را به صورت مغزی خودکار می سازند تا در جای خود قرار داده و تزریق شوند و برخی انسولین ها را به صورت قلمهای آمادۀ تزریق در تلمبه های انسولین می سازند.
تمام انسولین ها را باید در یخچال و در دمای 2 تا 8 درجۀ سانتیگراد نگهداری، و باید از یخ زدگی و گرم شدن آنها جلوگیری کرد. انسولینی که به صورت قلمهای آماده یا تلمبه همراه شماست، در تماس با دمای بدن از بین نمی رود.

همیشه قبل از مصرف انسولین به نوع و تاریخ  انقضای آن توجه کنید. قدرت انسولین هایی که در آمریکا و بریتانیا به فروش می رسند، 100 واحد در میلی لیتر است. در برخی کشورها قدرت آنها 40 یا 80 واحد در میلی لیتر است. چنانچه قصد تهیه انسولین در خارج از کشور را دارید، مراقب باشید اشتباهی رخ ندهد. بهتر است در هنگام سفر انسولین مورد نیازتان را همراه  خود ببرید.

سرنگ و سوزن

ساده ترین راه مصرف انواع انسولین استفاده از سرنگ و سوزن است. بهترین نوع سرنگ و سوزن، یکبار مصرف آن است. اینها دقیق و تقریباً بی دردند. اکثر مبتلایان به دیابت، سرنگهای یکبار مصرف خود را چندین روز مصرف می کنند.
گمان نمی رود که خطر مصرف این گونه سرنگهای یکبار مصرف بیشتر از سرنگهای شیشه ای باشد؛ با همۀ اینها، کارخانه های سازندۀ سرنگهای یکبار مصرف توصیه می کنند فقط یک بار از آنها استفاده شود. نگهداری بهداشتی سرنگهای شیشه ای قدری دشوار است (برای تمیز کردن آنها الکل صنعتی مصرف کنید و به تناوب بجوشانید) این سرنگها ممکن است فاقد دقت باشند و بشکنند.

نوع دیگری سرنگ یافت می شود که با کشیدن هر دو واحد انسولین به درون آن، صدای تیلیک از آن برمی خیزد، این نوع سرنگها برای کسانی که ضغف بینایی دارند مناسب است و مانند ذره بین در سرنگهای معمولی عمل می کنند. از سرنگهای از پیش آماده نیز می توان استفاده کرد. با همۀ اینها، هیچ یک از این نوع سرنگها مشکل افرادی را که دچار ضعف بینایی اند و ممکن است هوا را اشتباهاً بجای انسولین سرنگ بکشند، برطرف نمی کند.

روش تزریق

اگر در زیر پوستتان چربی (چربی زیرجلدی) کافی وجود داشته باشد، تنها کاری که باید بکنید این است که سوزن سرنگ را با زاویۀ درست در پوست وارد و تزریق کنید. در افراد لاغرتر لازم می آید قسمتی از پوست با دو انگشت شست و سبابه بالا آورده شود و در افراد بسیار لاغر باید سوزن را قدری کج کرد،
تا اطمینان حاصل شود که سوزن آغشته به الکل نمالید، مگر آنکه پوست محل تزریق کثیف باشد یا ممنوعیتی در استفاده از آب و صابون وجود داشته باشد.

محلهای مناسب بدن برای تزریق انسولین. از تمام این محلها باید به نوبت استفاده شود.

کشیدن انسولین به درون سرنگ و تزریق آن به بدن.

الف) در صورت لزوم سوزن را به سرنگ وصل کنید. ب) شیشۀ انسولین را به آرامی رو به پایین بچرخانید تا انسولین مخلوط شود. ج) داخل سرنگ را پر از هوا و آن را وارد شیشۀ انسولین کنید. د) انسولین را به داخل سرنگ بکشید. هـ) حبابهای هوای داخل سرنگ را بیرون نرانید.

و) بررسی کنید که مقدار انسولین داخل سرنگ همان مقدار لازم باشد. ز) و ح) انسولین را به زیرِ پوست، به لایۀ چربی تزریق ک نید. ط) سوزن را بیرون بکشید. ی) با انگشت روی محل ورود سوزن به بدن فشار آورید.

تزریق سریع بسیار راحت است. از محلهای مختلف بدن برای تزریق استفاده کنید تا از بروز برجستگی یا فرورفتگی که ممکن است بر اثر تزریق مکرر در یک محل پیش آید، جلوگیری شود و به یاد داشته باشید که فعالیت عضلۀ زیر محل تزریق یا گرم شدن عضله به گونۀ دیگر (مثلاً دویدن بعد از تزریق انسولین در عضلۀ ران) ممکن است بر سرعت جذب انسولین تأثیر گذارد.

زمانبندی و الگوی مصرف انواع انسولین

بیشترین مقدار انسولین را 20 تا 30 دقیقه قبل از غذا مصرف کنید. دو الگوی رایج درمان با انسولین عبارت اند از:

• انسولین تنداثر و میان اثر دو بار در روز. (انسولین تنداثر هنگام صبحانه تا وقت ناهار، انسولین میان اثر هنگام ناهار تا شام، انسولین تنداثر هنگام شام تا وقت خواب، انسولین میان اثر از شب تا صبح)؛
• انسولین کُنداثر یک یا دو بار در روز یا انسولین بسیار کُند اثر یک بار در روز به عنوان زمینه، با انسولین تنداثر قبل از صبحانه، احتمالاً قبل از ناهار و قبل از صرف شام.

بهترین رژیم انسولین

لازم است که شیوۀ زندگی، نوع غذاها و حرکات ورزشی خود را با مشاور دیابت خود مطرح کنید. اغلب، در افرادی که پس از درمانِ دیابت با قرص به انسولین روی می آورند، مخلوطهای انسولین با نسبت ثابت بهتر است.

آنها معمولاً با اضافه وزن خود و همچنین ترشح اندکی انسولین همچون سپری در برابر عمل انسولین قرار می گیرند. افرادی که کاملاً دچار کمبود انسولین اند ماین اند از رژیم های انعطاف پذیر انسولین استفاده کنند که با فعالیتهای روزانه آنها قابل انطباق باشد. شاید پی ببرند که مقدار و زمان مصرف آن بسیار اهمیت دارد. یافتن رژیم غذایی انسولین همواره امکان پذیر است، حتی اگر لازم باشد در ماههای اول چند آزمون و خطا صورت گیرد.

سایر روشهای مصرف انسولین قلم های انسولین

امروزه چندین نوع قلم تزریق ساخته شده و در بازار یافت می شود. بر تعداد استفاده کنندگان این گونه قلمها روز به روز افزوده می شود، زیرا استفاده از آنها که قابل  حمل و دقیق اند، آسان و تزریقشان راحت تر از سوزن و سرنگ متداول است. اما قلمهای انواع انسولین سنگینتر و کلفتر از سرنگهای معمولی است و برای برخی افراد کار با آنها دشوارتر است.
در قلمهای انسولین به جای مغزیِ جوهر، مغزی انسولین و به جای نوک قلم یک سوزن در سر کار گذاشته شده است. یک سر سوزن برای تزریق زیرجلدی انسولین و سر دیگر آن برای سوراخ کردن مغزی انسولین است.

قلمهای انسولین مجهز به درجه ای هستند که مقدار انسولین مورد نیاز را مشخص می کنند. در بعضی قلمها افزایش دو واحد و در بعضی دیگر فقط افزایش یک واحد میسر است. با برخی قلمها در قیاس با سایر قلمها، انسولین بیشتری می توان تزریق کرد. در بیشتر قلمهای انسولین دریچه ای وجود دارد که انسولین باقی مانده را نشان می دهد.

هر قلمِ انسولین فقط با مغزی انسولین تولید شده در کارخانۀ سازندۀ قلم قابل استفاده است. قلمها فقط با انسولین انسانی کار می کنند- برای انسولین گاوی یا خوکی هیچ نوع قلمی وجود ندارد.

دستگاه تزریق سریع انسولین

اینها دستگاههای بزرگی اند که بدون نیاز به سوزن، انسولین را با فشار وارد بدن می کنند. به نظر خوب می آیند اما همواره هم دقیق نیستند و کار با آنها دشوار است. اما، برای کسانی که از سوزن می ترسند، راه حل خوبی به شمار می آیند.

تلمبه های انواع انسولین

تزریق آهسته و پیوستۀ انسولین زیرجلدی (CSII) یکی از راههای تقلید از عمل رها شدن انسولین از لوزالمعده است. انسولین تنداثر درون شیشه یا سرنگ از طریق یک لوله به سوزنی که زیر پوست کار گذاشته شده است، به طور پیوسته به مدت یک یا دو روز تلمبه می شود. در هر وعده غذا انسولین کمکی به شخص داده می شود.

تلمبه های امروزی کوچک (تقریباً به اندازۀ دو قوطی کبریت) و سبک اند و بسیاری از آنها کنتورهای پیچیده ای دارند؛ اما برخلاف لوزالمعده نمی توانند سطح گلوکز خون را اعلام کنند. شخصی که حامل تلمبۀ انسولین است و دست کم با چهار بار آزمون قند خون در روز، باید سطح گلوکز خون خود را تعیین کند. هم اکنون حسگر[16]های سوزنی گلوکزی در حال تکوین اند که سیگنالها را مستقیماً به تلمبه ها برگردانند، اما در حال حاضر هنوز هم مراحل تحقیقاتی را طی می کنند.

تزریق آهسته و پیوستۀ  انسولین زیرجلدی پاسخ ساده ای به دیابت نیست. لازم است که انسان پیوسته گوش بزنگ باشد و کنترل کردن آن بهتر از تزریقهای معمولی نیست که به دقت تحت نظرند. تلمبۀ انسولین همیشه به بدن شخص مبتلا به دیابت متصل است و سوزن زیر پوست عده ای را ناراحت می کند. با همۀ اینها، برای عده ای دیگر افزایش پیوسته و انعطاف پذیر انسولین، همراه با وعده های غذا، زندگی را راحت تر می کند.

اگر واقعاً تصمیم گرفته اید که یکی از این تلمبه ها را امتحان کنید، ابتدا موضوع را با مشاور خود در میان بگذارید. سپس یکی را به صورت آزمایشی امتحان کنید (قیمت آنها گران است). چنانچه مایل باشید، باید در بیست و چهار ساعت شبانه روز به یک متخصص ماهر در کار تلمبه دسترسی داشته باشید تا در صورت نیاز به کمکتان بشتابد. من نام هیچ یک از این تلمبه ها را در اینجا نیاورده ام زیرا معتقدم که این کار حتماً باید توسط پزشک انجام شود.

جمع بندی انواع انسولین و روش های تزریق انسولین

• چنانچه بیش از چهل سال دارید، شاید همواره به درمان با انسولین نیاز داشته اید یا بعد از امتحان قرص بدان نیازمند شوید.
• وقتی نیاز شما به انسولین مسلم شده، آن را بپذیرید و فراگیرید که چطور با آن کنار بیایید.
• درمان با انسولین به راههای مختلف صورت می گیرد. از مشاور خود بخواهید که راه مناسب با شیوۀ زندگی شما را انتخاب کند.
• تا آنجا که می توانید دربارۀ انسولین و نحوۀ عملکرد آن در بدن به اطلاعات خود بیفزایید.
• نحوۀ تزریق انسولین را دقیقاً فرا بگیرید. راههای گوناگون مصرف انسولین را در نظر بگیرید، اگر در این زمینه مشکلی دارید، در مورد پیشرفتهای اخیر در زمینۀ درمان با تزریق انسولین اطلاعاتی کسب کنید، اما در صورتی روش گذشته خود را تغییر دهید که روشهای جدید، مزیتهای قطعی برایتان داشته باشد.

[1] . Actrapid
[2] . Velosuline
[3] . Humulin S
[4] . amorphous (semilente)
[5] . crystalline (ultralente)
[6] . Semitard
[7] . neutral protamine Hagedorn
[8] . Humulin I
[9] . Insulatard
[10] . Monotard
[11] . Lentard
[12] . Humulin Zn
[13] . Ultratard
[14] . Protamine Zinc Insulin
[15] . Hypurine Lente
[16] . sensor

80%

Awesome

• Criteria