پیشگیری از زخم پای دیابتی

پیشگیری از زخم پای دیابتی و روش های درمان

تخمین زده میشود تا سال 2030، 550 میلیون نفر مبتلا به دیابت در جهان باشند. به دلیل اینکه تقریبا یک چهارم از کل افراد دیابتی در بعضی از موارد به زخم پای دیابتی مبتلا میشوند،لازم است که کارکنان بخش مراقبت های بهداشتی بهترین روش های پیشگیری و درمان زخم پای دیابتی را بدانند.

مشخص نمودن نوع زخم پای دیابتی برای تعیین یک درمان موثر اهمیت دارد.دراین قسمت به بررسی انواع مختلف این زخم ها میپردازیم:

زخم های نوروپاتیک

این زخم ها زمانی به وجود می آیند که آسیب ناشی از نوروپاتی دیابتی سبب گردد تا فردی که به دیابت مبتلا می باشد در اثر جراحت یا آسیب احساس درد نکند، و در اغلب اوقات پیش از انکه خود فرد از آن اگاه گردد باعث پیشرفت چشم گیری در زخم ایجاد شده می گردد. بدشکلی پا و انگشتان پا، میخچه، پینه وفشارهای مکررمحتمل ترین آسیب ها میباشند.

کفش نه تنها باعث میشود این مشکلات پنهان شود،بلکه در صورتی که کفش در سایز یا فرم نامناسبی باشد باعث تشدید آسیب می گردد.

زخم های ایسکمیک که گاها زخم های شریانی نیز نامیده میشوند ممکن است در اثر کمبود جریان خون در اندام های دست و پا رخ دهد. وقتی یک زخم در اثر اسیب دیدگی اندام های دست و پا ایجاد میشود کمبود جریان خون سبب میگردد تا آن زخم سخت تر التیام یابد.
زخم های نوروایسکمیک در افرادی که نوروپاتی و جریان خون شریانی ضعیف دارند رخ میدهد و سختترین التیام یابی را دارند.
عفونی شدن زخم ها در تقریبا نیمی از بیماران زخم پای دیابتی رخ میدهد که نیازمند مراقبت های ویژه ای میباشد.

درمان زخم پای دیابتی

اولین گام در درمان زخم پای دیابتی برداشتن بافت های مرده از قسمت زخم میباشد. ضروری است که روش های دبریدمان(برداشت بافت های مرده) استفاده شده، به اعصاب ، زردپی ها و رگ های خونی آسیب نرساند.

از انجا که بسیاری از افراد مبتلا به دیابت از ناحیه زخم احساس درد نمیکنند، پزشکان نمیتوانند به واکنش ها و سخنان بیمار در زمان معاینه ی مناطق حساس اعتماد کنند.

دبریدمان(برداشت بافت های مرده )

• فشار روی زخم را کاهش میدهد
• باعث تحریک ترمیم زخم میشود
• اجازه میدهد بافت های سالم زیرین قابل بررسی شود
• به فرایند تخلیه زخم کمک میکند
• اثربخشی پانسمان زخم را بهینه میکند.

جلوگیری از عوارض

در ادامه به بررسی برخی از این عوامل جلوگیری از عوارض زخم پای دیابتی می پردازیم.

ممانعت از عفونت

کنترل عفونت تهاجمی برای جلوگیری از عفونت ضروری است. میزان بالایی از بیماری ها و مرگ ومیرها با زخم پای دیابتی در ارتباط است و این بدان معناست که که در صورت وجود هرعلامتی ازعفونت، آنتی بیوتیک های خوراکی و موضعی توصیه میشود. به طور معمول از پانسمان های آغشته به مواد ضد میکروبی استفاده میشود. یک گاز ساده ممکن است به پوست اسیب برساند.

پانسمان های آلژینات و پانسمان های فوم درسینگ( یک نوع پانسمان جاذب رطوبت میباشد) قدرت جذب بالایی برای ترشحات التهابی متوسط تا زیاد دارند. برای زخم پای دیابتی که دارای بافت مرده میباشد، هیدروژل ها یا پانسمان های دارای کلاژن و نقره موثرترین انواع پانسمان میباشد. مهمترین موضوع در پانسمان ها تطابق توانایی جذب پانسمان زخم با میزان تخلیه ی ترشحات زخم میباشد.

تخلیه فشار

فشار بر روی زخم پای دیابتی مانع التیام یافتن و بهبودی میگردد، به همین دلیل، یک جنبه ی کلیدی فرایند درمان میتواند استفاده از وسیله ای باشد که به توزیع مجدد فشار به طور مساوی در کل قسمت تحتانی پا میپردازد. این کار میتواند با بهره گیری از یک وسیله ی غیرمتحرک یا متحرک که وظیفه ی حمل وزن پا را ایفا میکند انجام شود.

متاسفانه، مطالعات حاکی از آن است که بسیاری از بیماران که از وسیله های نوع متحرک استفاده میکنند تنها 30درصد از روز آنها را میپوشند که این موضوع میتوانند نتایج درمان را به طور قابل ملاحظه ای تحت الشعاع خود قرار دهد.

روش های درمانی پیشرفته برای زخم پای دیابتی

در صورت عدم بهبودی زخم ها در بیماران زخم پای دیابتی ممکن است تصمیم گیری برای پزشکان دشوار شود.بسیاری از این بیماران  به طور قابل توجهی در معرض خطر بیماری های قلبی میباشند و پزشکان باید تصمیمات پیچیده ای درباره انجام اقدامات تهاجمی مانند آنژیوگرافی بگیرند. دیگر گزینه ها میتواند شامل:

1. پوشانیدن زخم با سلول های کشت شده ی انسانی
2. پانسمان یا پیوند هتروژنتیک( عضو پیوند زده شده از قسمتی از بدن خود بیمار گرفته شده) با فاکتور های های رشد نوترکیب.
3. اکسیژن درمانی با فشار بیش از حد

 پیشگیری از زخم پای دیابتی

درمان کلی بیماران دیابتی میتواند به درمان موارد اساسی سلامت کمک کننده باشد و نه تنها سبب بهبودی سریع تر زخم میشود بلکه فاکتورهای خطری که ممکن است در ایجاد زخم پای دیابتی نقش داشته باشد را به کمترین مقدار ممکن میرساند.

کنترل مناسب دیابت و تغییر سبک زندگی شامل:

• حفظ گلوکز خون در سطح متناسب و مطلوب
• داشتن تغذیه و عادات غذایی مناسب
• کاهش دادن فشار خون بالا
• سیگار نکشیدن

باید به افراد مبتلا به دیابت آموزش داده شود تا:

پاهای خود را به صورت روزانه به کمک یک آینه مورد بازرسی قرار دهند و با دقت به بررسی وجود عفونت های قارچی یا هرگونه وضعیت غیر عادی بپردازند.

حداقل به طور روزانه یک مرتبه پا را در آب ولرم بشویند( دمای آب با آرنج تست شود) و خشک نمایند(( توجه ویژه ای به خشکی بین انگشتان شود.))

• از پدهای گرم کننده یا قرار دادن پاها نزدیک بخاری پرهیز شود
• همواره در داخل و خارج از خانه از کفش استفاده شود
• اگر پاهای خود را حس نمیکنند از کفش های جلوبسته استفاده نمایند
• همواره از جوراب استفاده شود و جوراب ها روزانه مورد تعویض قرار گیرد
• ناخن هایشان باید توسط یک فرد آموزش دیده با دقت و صاف کوتاه شود( افراد نباید ناخن های خود را بگیرند به دلیل اینکه خطر آسیب زیاد است.)
• خشکی پا را با روان کننده های حاوی اوره یا سالسیلات مورد درمان قرار دهند اما از مالیدن انها بین انگشتان پا بپرهیزند.

علاوه بر این، هر بیمار دیابتی باید سالانه یک معاینه ی پای جامع به همراه یک معاینه ی بدنی دقیق داشته باشد. پزشکان باید درهر ویزیت روش های مراقبت از پای دیابتی را گوشزد کنند تا مطمین شوند که بیماران توصیه ها و اهمیت مراقبت از پاهای خود را کاملا درک میکنند.