درمان افت قند خون ( هیپوگلیسمی )

هیپوگلیسمی یا افت قند خون 

هیپوگلیسمی چیست – اگر سطح گلوکز خون شما کمتر از 4 میلی مول در لیتر (72 میلی گرم در دسی لیتر) باشد، می توان گفت دچار هیپوگلیسمی هستید یا به عبارتی قند خون شما کم است.

مغز برای کار کردن به گلوکز نیاز دارد. با کم شدن گلوکز در خون ممکن است احساس گیجی کنید، قوه ادراکتان تغییر کند، هماهنگی خود را از دست بدهید، حرف زدنتان مختل شود، زودرنج شوید و زود گریه را سر دهید یا براحتی بخندید و در بدنتان احساس گزگز کنید. اگر کم شدن گلوکز خون به مدت طولانی ادامه داشته باشد، نهایتاً به حالت خواب آلودگی دچار می شوید و هوشیاری  خود را از دست می دهید.

قبل از اینکه چنین حالتی رخ دهد، بدنتان دستگاه دفاعی را به کار می اندازد. غدد آدرنال مقداری آدرنالین (اپینفرین) و هورمونهای استروئیدی ترشح می کنند تا به پالایش گلوکز خون کمک کنند. آدرنالین (اپینفرین) باعث می شود عرق و احساس ترس و وحشت کنید (این  هورمون به هورمون پرواز،  ترس و نزاع معروف است). ضربان قلبتان بالا می رود و ممکن است رنگ پوست تغییر کند.
افراد ممکن است هر یک اسم خاصی برای این حالتها انتخاب کنند ولی همه می دانیم منظورشان چیست در اینجا، نام صحیح و رایج این حالت را به کار می بریم. افرادی که فقط با پرهیز غذایی دیابت خود را درمان می کنند دچار حالات هیپوگلیسمی (کم شدن قند خون) نمی شوند.

روش درمان قند خون چیست ؟

علاج فوری تمام این ناراحتیها (نشانه های کمک شدن گلوکز خون) مصرف گلوکز است. در حالت فوریت هر خوراکی شیرین و قندی کارساز خواهد بود. اما گلوکز سریعتر عمل می کند و به شکلهای مختلف یافت می شود؛ ممکن است گلوکز به صورت ژل گلوکز، قرص گلوکز، پودر گلوکز قابل حل در شیر، آبمیوه یا آب و کوکاکولا و پپسی کولا موجود باشد (توجه: نوشابه های رژیمی مناسب نیستند).

باید همواره گلوکز به همراه داشته باشید و با ظهور اولین نشانه های کم شدن قند خون قدری از آن را بخورید. گاهی افراد مبتلا به هیپوگلیسمی از خوردن غذا یا گلوکز خودداری می کنند زیرا آشفته و دستپاچه اند. تنها کاری که دوستان با بستگان این افراد باید انجام دهند این است که مصرانه از آنها بخواهند که چیزی بخورند.

گاهی مبتلایان به دیابت نمی دانند که گلوکز خونشان پایین می آید. اگر از شمار این نوع افراد هستید از دوستان و افراد خانواده بخواهید که به این موضوع توجه داشته باشند و به آنها بگویید که به دنبال چه علائمی بگردند. داروهای دیگری که مصرف می کنید ممکن است علائم هشدار دهنده را کاهش دهند- داروهایی  چون پروپرانولول و سایر داروهای بتابلوکر چنین کاری می کنند. اگر چنین داروهایی مصرف می کنید، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

درمان هیپوگلیسمی شدید

به ندرت ممکن است هیپوگلیسمی چنان شدید باشد که موجب از هوش رفتن فرد شود. معمولاً به دلیل درمان نشدن هیپوگلیسمی به مدت چندین ساعت، فرد از هوش می رود. معمولاً افراد دو رو بر شما وحشت می کنند، اما هیپوگلیسمی به ندرت صدمه جدی به شخص وارد می آورد؛ از این رو هیچ کس نباید وحشت زده شود.

اولین کاری که باید کرد این است که شخص بیهوش را در وضعیت به هوش آمدن قرار داد، یعنی او را به پهلو خواباند و راه تنفسی اش را باز و تمیز نگه داشت (بسیار به ندرت ممکن است شخص دچار تشنج شود؛ در چنین مواقعی اشیاء سخت یا بُرنده را از او دور کنید تا به وی آسیب وارد نیاید.) پس از آن از کسی بخواهید که پزشک را خبر کند یا خودتان این کار را بکنید.

سعی کنید شخص بیهوش شده را به هوش آورید. ممکن است گلوکز خوراکی کارساز باشد، اما باید با دقت به او داده شود تا خفگی دست ندهد. هرگز به کسی که دچار تشنج شده است، گلوکز خوراکی ندهید. اگر مقدار اندکی ژل یا گرد گلوکز به داخل گونۀ نزدیک به زمین بمالید از راه دهان جذب خواهد شد.

درمانِ شخصی که بر اثر پایین آمدن قند خون دچار بیهوشی شده است. در حالی که تصمیم می گیرید که چه بکنید او را در وضعیت به هوش آمدن قرار دهید. فردِ همراه را در حال تزریق گلوکاگون به عضلۀ ران او می بینید. بعد از بهوش آمدن، چیزی به او بدهید تا بخورد.

گلوکاگون چیست ؟

گلوکاگون هورمونی است که با رهاسازی ذخایر کبد موجب بالا رفتن گلوکز در گردش خون می شود. می توان گلوکاگون را در خانه نگهداری و به اعضای خانواده سفارش کرد که در صورت بیهوشی ناشی از پایین آمدن قند خون آنر ا به شما تزریق کنند. گلوکاگون به ندرت مصرف می شود ولی نگهداری آن در منزل نوعی محکم کاری به حساب می آید.

گلوکاگون را باید قبل از تزریق در عضله، در مایع حلال همراه با آن حل کرد. تزریق زیرجلدی و درون وریدی آن نیز کارساز است. این ماده بی ضرر است، مگر در برخی موارد که موجب بروز سردرد، تهول و استفراغ می شود.

تأثیر گلوکاگون موقتی است، از این رو به محض به هوش آمدن شخص باید چیزی به او خورانده شود. در صورت نداشتن گلوکاگون یا بی تأثیر بودن آن بعد از تزریق یا بروز تشنج پزشک را خبر کنید. شخص را همچنان در وضعیت به هوش آمدن و گرم نگه دارید و سعی کنید راه تنفس او تا آمدن پزشک باز بماند.

چرا قند خون پایین می آید و روش درمان 

اگر دچار حملۀ ناشی از پایین آمدن قند خون شدید، قبل از هر چیز چیزی بخورید؛ بعد درصدد یافتن علت آن برآیید. آیا فراموش کرده اید یک وعده غذا بخورید؟ آیا بیش از معمول حرکات ورزشی انجام داده اید؟ سعی کنید این ماجرا دوباره تکرار نشود.

عواملی که ممکن است توجه شما را به خود جلب نکنند عبارت اند از: پایین آمدن قند خون بعد از حرکات ورزشی که وقتی برطرف می شود که بدن ذخیرۀ گلوکز از دست رفته را بازسازی می کند
پایین آمدن قند خون در شب، چنانچه با گلوکز پایین به بستر بروید (بهتر است به هنگام رفتن به بستر قند خونتان کمتر از 6 میلی مول در لیتر یا 108 میلی گرم در دسی لیتر نباشد)؛ پایین آمدن قند خون در شب رخ داده است، چنانچه صبح به هنگام بیدار شدن قند خون 4 میلی مول در لیتر (72 میلی گرم در دسی لیتر) باشد؛ فعالیت ورزشی غیرمنتظره به علت رخداد یک فوریت. به دنبال تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی ممکن است نیاز شما به انسولین کم شود و موجب پایین آمدن قند خون به صورت غیرمنتظره‌ ای شود.