فهرست مطالب
درمان دیابت با سلول های بنیادی
درمان دیابت با سلول های بنیادی به صورتی که دیگر فرد نیازی به دارو نداشته باشد، در حال حاضر وجود ندارد. اما قدرت سلول‌های بنیادی در تبدیل شدن به انواع سلول‌ها در بدن انسان باعث شده تا بتوان به امکان درمان کامل دیابت با این سلول‌ها فکر کرد.
البته کاری که اخیراً دانشمندان در مورد سلول‌های بنیادی و درمان دیابت کرد‌ه اند، باعث شده که این رویا بیشتر به واقعیت نزدیک شود. چون دانشمندان موفق شده‌اند از سلول‌های بنیادی مغز استخوان انسان برای ترمیم سلول‌های معیوب لوزالمعده موش که مسئول تولید انسولین هستند، استفاده کنند.
دانشمندان دانشگاه تولین نیواورلئان آمریکا بعد از درمان دیابت موش‌ها با کمک سلول‌های بنیادی امیدوارند که بتوان از این روش برای درمان دیابت در انسان استفاده کرد.
این دانشمندان موفق شدند، موش‌های مبتلا به دیابت را که دارای قند خون بالا بوده و کلیه‌هایشان در اثر دیابت صدمه دیده بود، درمان کنند. در این روش درمانی، سلول‌های بنیادی به گروهی از موش‌ها تزریق شد و بعد از 3 هفته معلوم شد که بدن آنها در مقایسه با سایر موش‌ها انسولین بیشتری تولید می‌کند.
سطح قندخون آنها کاهش یافته است. سلول‌های بنیادی همان سلول‌های در مرحله اولیه رشد هستند که قابلیت تبدیل شدن به هر نوع بافت بدن را دارند.
علاوه بر اصلاح میزان قند خون این موش‌ها، بعد از تزریق سلول‌های بنیادی، روند تخریب کلیه این موش‌ها که ناشی از بیماری دیابت بود
هم متوقف شد. یعنی تزریق سلول‌های پایه باعث شد، روند تخریب گلومرولی ناشی از دیابت متوقف شود.
گلومرول ساختمانی در کلیه است که خون را تصفیه می‌کند. البته اینکه چرا تخریب کلیه‌های این موش‌ها متوقف شده است، سئوالی است که در پاسخ به آن دکتر داروین پراکاپ، استاد دانشگاه تولین و سرپرست این تحقیق، می‌گوید:
«مطمئن نیستیم چرا کلیه‌ها بهبود یافتند: به خاطر اینکه قند خون پایین‌تر بود یا به خاطر اینکه سلول های انسانی به ترمیم کلیه کمک کردند؟
اما گمان می‌کنیم که سلول های انسانی باعث ترمیم کلیه شده باشد تقریباً به همان صورت که باعث ترمیم سلول های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده می‌شود.»
تحقیقات را روی انسان
گروه تحقیقاتی دانشگاه تولین قصد دارند، در گام بعدی این تحقیقات را روی انسان آزمایش کنند.
دکتر پراکاپ در این باره می‌گوید: «پزشکان آن دسته از بیماران دیابتی را که کلیه آنها به‌تدریج در حال از کار افتادن است انتخاب خواهند کرد.
آنها تعیین می‌کنند که آیا تزریق مقدار زیادی سلول پایه استخراج شده از بدن بیمار به خود بیمار باعث پایین آمدن قندخون، افزایش ترشح انسولین در لوزالمعده و بهبود عملکرد کلیه می‌شود یا نه.»
نکته بسیار مهم در مورد دیابت عوارض آن است. چرا که با وجود پیشرفت‌های بسیار در کنترل دیابت هنوز شایع‌ترین علت نارسایی مزمن کلیه و شایع‌ترین علت نابینایی در جهان، دیابت است. بنابراین یافتن درمانی کامل برای این بیماری شایع می‌تواند جلوی بسیاری از این عوارض را بگیرد.
علم سلول های بنیادی ممکن است به یافتن راه علاجی برای 25 میلیون فرد مبتلا به دیابت در سراسر جهان منجر شود.
مطالعات دانشگاه انگلیس در مورد درمان دیابت با سلول های بنیادی
دکتر وندی مک‌فارلین متخصص دیابت و پژوهشگر سلول های بنیادی از دانشگاه برایتون انگلیس می‌گوید: «ما پیشرفت‌های بزرگی در این مسیر انجام داده‌ایم. پیشرفت‌هایی که در دو یا سه سال گذشته در این زمینه رخ داده مبهوت کننده هستند. اکنون چشم اندازی مهیج را پیش رو داریم».
پژوهش هایی در دست انجام است تا سلول های بنیادی جنینی و بالغ را به سلول های بتای لوزالمعده که تولیدکننده انسولین هستند، بدل شوند.
سلول های بنیادی سلول های پیش سازی هستند که می‌توانند به هر نوع سلولی دگردیسی پیدا کنند.
مک فارلن گفت هنوز سلولی که بتواند کاملا جایگزین سلول بتا شود به دست نیامده است
اما افزود که پژوهشگران در آمریکا امیدوارند در این راه موفق شوند و تا ابتدای دهه بعدی میلادی آزمون‌های بالینی را بر روی حیوانات آغاز کنند.
هدف این است که سلول حساس به قند خون (گلوکز) و تولیدکننده انسولینی خلق شود که به تغییرات فیزیولوژیایی میزان قند خون مانند یک بدن طبیعی پاسخ دهد.
وی معتقد است: «در صورتی که کالری انجام نشود، ممکن است دیابت در 20 سال آینده 380 میلیون نفر را گرفتار کند. در حال حاضر دیابت هر سال مسئول مرگ 8/3 میلیون نفر است».
سلول های بند ناف و انسولین
اخیراً دانشمندان توانسته‌اند سلول های بنیادی بندناف نوزادان را می‌توان با مهندسی ژنتیک به سلول های مولد انسولین تبدیل کرد و برای درمان دیابت به کار برد.
پژوهشگران انگلیسی و آمریکایی توانسته‌اند شمار بزرگی از سلول های بنیادی بندناف را در آزمایشگاه رشد دهند و سپس آنها را به سلول های مولد انسولین در لوزالمعده تبدیل کنند.
دکتر راندال اوربان از مرکز پزشکی گالوستون دانشگاه تگزاس که سرپرست این تحقیق بوده است می‌گوید: «این کشف نشان می‌دهد که ما بالقوه می‌توانیم از سلول های بنیادی بالغ برای کمک به مبتلایان به دیابت استفاده کنیم».
این پژوهشگران که شامل متخصصان دانشگاه نیوکاسل در انگلیس هم می‌شدند، می‌گویند امیدوارند در نهایت بتوانند همین کار را با سلول های بنیادی جنینی هم انجام دهند.
در حال حاضر بسیاری از دانشمندان ایجاد حوزه جدید پزشکی باززایی را دنبال می‌کنند که در آن از سلول های بنیادی رشد داده شده در آزمایشگاه برای جایگزینی بافت‌های صدمه‌دیده استفاده می‌شود.
پژوهش های جدید در پژوهشگران در تگزاس و نیوکاسل
گروه دیگری از دانشمندان در تلاش هستند تا بفهمند چگونه سلول های بنیادی جنینی می‌توانند به همه انواع بافت‌ها بدل شوند و در عین حال قابلیت تکثیر خود را هم تقریباً برای همیشه حفظ کنند، تا بتوانند سلول های عادی بدن را به چنین کاری وادار کنند.
پژوهشگران در تگزاس و نیوکاسل از خون بند ناف انسان استفاده کردند، زیرا این خون منبعی غنی از سلول های بنیادی «بالغ» تازه است.
آنها امیدوارند که از این طریق بافت مولد انسولین برای مبتلایان به دیابت نوع 1 که به علت تخریب بافت لوزالمعده توانایی تولید انسولین را از دست داده‌اند، به وجود آورند.