مهمترین قرص های کاهش دهنده قند خون

قرص های کاهنده قند خون

قرص های کاهش دهنده قند خون – بسیاری از مبتلایان به دیابت که بیماری آنها در بزرگسالی آغاز شده است، می‌ توانند با پرهیز غذایی گلوکز خون را کنترل کنند. اگر این کار نتواند  گلوکز خون را به سطح طبیعی برگرداند، گام بعدی درمان با قرص است. این قرصها،  خوراکی و کار آنها کم کردن قند خون است.

در ادامه قرصهای کاهندۀ قند خون را با جزئیات بیشتر شرح می دهیم؛ بیشتر کسانی که بعد از چهل سالگی به بیماری دیابت مبتلا می شوند، علاوه بر پرهیز غذایی و ورزش از این قرصها مصرف می کنند. چنانچه شما دارو مصرف می کنید، بهتر است عملکرد، مقدار و نحوۀ  مصرف و آثار جانبی ناخواستۀ آن را نیز بدانید. به خاطر سپردن این نکته مهم است که آثار جانبی معدودی از مصرف کنندگان را گرفتار می کند، از این رو بیشتر افراد نشانه های این آثار را نمی توانند تصور کنند!

داروهای کاهندۀ قند خون را پزشک تجویز می کند، از این رو بسیار اهمیت دارد که با او در ارتباط باشید. قبلاً گفته ایم که ممکن است خودتان قند خون را تنظیم کنید، اما برای این کار باید بعد از بحث و مشورت اولیه با پزشک اقدام کنید. ممکن است بیماری شما مورد خاصی باشد و تغییر دادن شیوۀ درمان کار عاقلانه ای نباشد. به طورکلی، کمترین مقدار مؤثر دارو بهترین مقدار آن است؛ این مقدار گلوکز خون را کنترل می کند. نباید از حداکثر مقدار توصیه شده، بیشتر مصرف کنید.

طبابت در کشورهای گوناگون، متفاوت است و داروها و نحوۀ مصرف آنها نیز ممکن است با هم فرق کنند. اسامی آنها تفاوت بسیاری دارد. هر دارو یک نام شیمیایی (ژنریک) دارد

این همان نامی است که باید فراگیرید- یک نام تجارتی هم دارد. مثلاً کلی بنکلامید[1] نام شیمیایی است و نام تجاری آن بسته به کارخانه سازندۀ آن متفاوت است. در اینجا از نامهای شیمیایی داروها برای معرفی آنها استفاده شده است تا اشتباهی رخ ندهد.

داروهای سولفونیل اوره

در سالهای 1950 معلوم شد که داروهای سولفونیل اوره گلوکز خون را پایین می آورند. این کشف گام بزرگی به پیش بود زیرا تا آن زمان هر کس که نمی توانست با پرهیز غذایی بیماری دیابت خود را کنترل کند، ناگزیر بود انسولین تزریق کند. اولین داروی سولفونیل اوره که مشخصاً برای کم کردن قند خون تجویز می شد، کلرپروپامید[2] نام داشت. سایر داروهای کاهندۀ قندخون عبارت اند از: گلی بنکلامید، گلی پیزید[3]، گلی کیدون[4]، گلی بورنورید[5]، گلی میدین[6]، تولبوتامید[7]، تولازامید[8] و اَسِتوهگزامید[9].

اَسِتوهگزامید (acetohexamide)

این دارو فقط در امریکا مصرف می شود. ممکن است به طور یکجا یا قبل از صبحانه یا به صورت دُزهای منقسم، قبل از هر وعده غذا، مصرف شود. حداکثر دُز مصرفی در هر روز 1500 میلی گرم و میزان تأثیر آن متوسط است.قرص های کاهش دهنده قند خون

کلرپروپامید (chlorpropamide)

روزی یک بار قبل از صبحانه خورده شود. حداکثر دُز مصرفی آن در روز 500 میلی گرم و تأثیرش بسیار طولانی و پردوام است.

گلی بنکلامید یا گلی بورید (glyburide)

معمولاً به صورت دُزهای منقسم، قبل از هر وعده غذا میل می شود، گرچه کارخانۀ سازندۀ آن مصرفش را به صورت یک بار در روز با صبحانه یا بلافاصله بعد از آن، یا بعد از اولین وعده غذای اصلی توصیه می کند. حداکثر دُز مصرفی آن 15 میلی گرم در روز است. تأثیرش طولانی است.

گلی بورنورید (glibornuride)

دُز کم آن همراه با صبحانه میل می شود؛ دُز زیادش را باید به دُزهای کمتر تقسیم کنند و 50 میلی گرم آن با صبحانه، و بقیه همراه با شام میل می شود. حداکثر دُز روزانه 75 میلی گرم است. میزان تأثیرش متوسط است.

گلی کلازید (gliclazide)

به دو دُز مساوی تقسیم و همراه با دو وعده غذای اصلی در روز میل می شود. حداکثر دُز مصرفی 320 میلی گرم و میزان تأثیر آن متوسط است.

گلی پیزید (glipizide)

حدود 30 دقیقه قبل از غذا میل می شود. دُزهای بیشتر از 15 میلی گرم بین صبحانه، ناهار یا شام تقسیم می شوند. حداکثر دُز مصرفی آن 40 میلی گرم و میزان تأثیرش متوسط است.

گلی کیدون (gliquidone)

به صورت دو یا سه دُز منقسم و قسمت بزرگترش معمولاً همراه با صبحانه میل می شود. حداکثر دُز روزانه 180 میلی گرم و تأثیر آن کوتاه مدت است.

تولبوتامید (tolbutamide)

به صورت دُز واحد یا دُز منقسم با غذا یا قبل از غذا میل می شود. حداکثر دُز روزانه 2000 میلی گرم و تأثیر آن کوتاه مدت است.

تولازامید (tolazamide)

به صورت دُزهای منقسم همراه با غذا میل می شود. حداکثر دُز روزانه 1000 میلی گرم و میزان تأثیر آن متوسط است.

در حال حاضر، صاحبنظران در مورد بهترین زمان مصرف قرصهای کاهندۀ گلوکز خون اتفاق‌نظر ندارند. در مورد قرصهای خود با پزشک صحبت کنید.

موارد منع مصرف داروهای سولفونیل اوره

مصرف داروهای سولفونیل اوره را در ایام حاملگی توصیه نمی کنند زیرا بی خطر بودن آنها از لحاظ ایجاد ناهنجاری در جنین مشخص نشده است. زنان بچه شیرده نیز نباید از این داروها مصرف کنند. از آنجا که داروهای سولفونیل اوره را کبد تجزیه می کند، باید با احتیاط مصرف شوند و یا کسانی که به ناراحتی کبد مبتلا هستند، از مصرف آن بپرهیزند. مواد بدست آمده از تجزیه و داروی فعال باقی مانده از طریق ادرار دفع می شوند، از این رو باید در افرادی که دچار اختلالات کلیوی هستند با احتیاط مصرف شوند. در مبتلایان به آسیبهای کبد و کلیه، مقدار اندک داروی سولفونیل اوره ممکن است به کاهش غیرمنتظرۀ قند خون منجر شود. داروهای سولفونیل اوره همچنین باید در کسانی که آدرنالین کافی ترشح نمی کنند و در مبتلایان به بیماری تیروئید با احتیاط مصرف شوند.

تداخل دارویی قرص های کاهش دهنده قند خون

بر اثر ایجاد اختلال در نحوۀ عمل داروهای سولفونیل اوره در خون یا تجزیۀ آنها، ممکن است قند خون پایین بیاید (هیپوگلیسمی). داروهایی که بر هم تأثیر می‌ گذارند، عبارت اند از: آنتی بیوتیک های سولفو نامید، فنیل بوتازون،[10]آسپیرین، پروبنه سید[11]، داروهای کومارین ضد انعقاد خون (وارفارین[12])، بتابلوکرها، کلرامفنیکل[13]، بازدارنده های مونوآمین اکسیداز[14] و سولفین پیرازون.[15] داروهایی چون مدرهای تیازید[16] یا استروئید ممکن است موجب بالا رفتن سطح قند خون شوند. سولفونیل اوره ها ممکن است اثر باربیتوراتها را طولانی کنند.

عوارض جانبی قرص های کاهش دهنده قند خون

آثار جانبی این داروها شایع نیستند. ترکیبات سولفونیل اوره نیز مانند هر داروی دیگری ممکن است واکنشهای حساسیت زا و نوعی دانه های (بثورات) پوستی ایجاد کنند. این دانه ها معمولاً با قطع دارو فروکش می کنند. ترکیبات سولفونیل اوره ممکن است به بروز نشانه های گوارشی، از جمله کم شدن اشتها، تهوع، استفراغ، سوءهضم و اسهال یا یبوست انجامند. این نشانه ها معمولاً خفیف اند و به مقدار د اروی مصرفی بستگی دارند و با کم یا قسمت کردن دارو کاهش می یابند. اثر جانبی بالقوه خطرناک آنها، عبارت است از آسیب دیدن کبد که موجب ابتلای شخص به یرقان یا زردی می شود؛ به ناهنجاری مربوط به سلولهای خونی نیز منجر می شوند. این آثار معمولاً با قطع دارو برطرف می شوند.

نوشیدن الکل موجب بر افروختگی صورت در 60 درصد تمام بیمارانی می شود که کلرپروپامید مصرف می کنند و ممکن است در مصرف کنندگان سایر داروهای سولفونامید نیز چنین حالتی ایجادکند. این اثر بسیار ناخوشایند ولی تقریباً بی ضرر است (به طورکلی 6 درصد مردم بر اثر مصرف الکل دچار برافروختگی می شوند). کلروپروپامید اثر جانبی غیرعادی و نامعمول دیگری نیز دارد که خاص خود همین داروست و در سایر داروهای سولفونیل اوره وجود ندارد. این دارو مانند هورمون ضد ادرار عمل می کند و موجب حفظ آب در بدن می شود و می توان از آن برای درمان دیابت بیمزه سود جست (فصل اول). کلرپروپامید ممکن است سدیم خون را، بویژه در کسانی که قرصهای مدر (ادرارآور) مصرف می کنند کاهش دهد.

عامل دیگری که ذکر آن در اینجا ضرورت دارد، مطالعۀ برنامۀ گروهی دیابت در دانشگاه (UGDP) است. این مطالعه در دهۀ 1960 در امریکا و به مدت کوتاهی اجرا شد. کوتاهی آن به این دلیل بود که در تحلیل اولیه معلوم شد میزان مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی در گروهی از بیماران که با تولبوتامید درمان می شدند بیشتر از گروههای دیگر است.

این نکته باعث شد که گرایش به داروهای سولفونیل اوره در امریکا کم شود؛ اما به دنبال آن، برخی از طرحها و نتایج مطالعۀ UGDP مورد انتقاد قرار گرفت. نتایج مطالعه دیگر مؤید یافته های UGDP نبودند. بیشتر پزشکان بریتانیا و بسیاری از پزشکان امریکایی برای بیمارانشان همچنان داروهای سولفونیل اوره تجویز می کنند، زیرا هیچ گونه دلیل رونشی مبنی بر مضر بودن آنها وجود ندارد. مطالعۀ آینده نگر در بریتانیا در مورد بیماران دیابتی ممکن است بعد از اتمام کار، توضیحاتی در این مورد داشته باشد.

[1] . glibenclamide
[2] . chlorpropamide
[3] . glipizide
[4] . gliquidone
[5] . glibornuride
[6] . glymidine
[7] . tolbutamide
[8] . tolazamide
[9] . acetohexamide
[10] . phenylbutazone
[11] . probenecid
[12] . warfarin
[13] . chloramphenicol
[14] . monoamine oxidase inhibitors
[15] . sulphinpyrazone
[16] . thiazide